Jak założyć fundację?

Założenie fundacji to proces, który wymaga staranności i pewnej wiedzy prawnej. Coraz więcej osób zainteresowanych jest zakładaniem organizacji non-profit, aby realizować cele społeczne, czy gospodarczo użyteczne. Dla wielu z nich jest to nowe pole działania, dlatego warto poznać podstawowe kroki niezbędne do założenia fundacji. W ostatnich latach rośnie liczba zakładanych fundacji. Wiele osób zwraca się do mnie z prośbą o ich rejestrację. Dlatego też w dzisiejszym wpisie omówię, jak założyć fundację krok po kroku oraz o czym należy pamiętać przed złożeniem wniosku o rejestrację fundacji w KRS.

Kto może być fundatorem?

Fundacja zaczyna się od pomysłu fundatora. Kto może nim być? Tutaj przepisy są dość elastyczne. Zarówno osoba fizyczna, jak i prawna może zostać fundatorem. Obywatele Polski, cudzoziemcy, a nawet spółki – wszyscy mogą spełniać rolę fundatora. Nie ma też ograniczeń co do miejsca zamieszkania czy siedziby.

Czy fundacja może mieć kilku fundatorów? Tak, fundacja może zostać założona przez więcej niż jedną osobę.

Cele fundacji

Ustawa o fundacjach stanowi, że fundacja może zostać powołana do realizacji celów społecznie lub gospodarczo użytecznych, takich jak ochrona zdrowia, rozwój gospodarki i nauki, oświata i wychowanie, kultura i sztuka, ochrona środowiska itd. Warto jednak zauważyć, że wymienione cele są bardzo ogólne i każdorazowo muszą być doprecyzowane w statucie.

Co to jest akt fundacyjny? Forma aktu fundacyjnego

Podstawowym dokumentem, bez którego fundacja nie może istnieć i który stanowi podstawę jej działania, jest akt fundacyjny.

Zgodnie z przepisami, akt fundacyjny powinien mieć formę aktu notarialnego. Niemniej jednak, nie jest to wymagane w przypadku powołania fundacji w testamencie. Wówczas wystarczający będzie testament własnoręczny.

Zanim przystąpimy do zakładania fundacji, warto dokładnie przeanalizować cele, jakie chcemy zrealizować oraz zastanowić się, czy fundacja jest najlepszą formą do ich osiągnięcia. Pamiętajmy również o konieczności doprecyzowania celów w statucie oraz o możliwości zaangażowania więcej niż jednej osoby w proces założenia fundacji.

Statut fundacji

Opracowanie statutu fundacji to kluczowy krok w procesie tworzenia organizacji non-profit. Jest to dokument, który nie tylko definiuje cele i zasady działania fundacji, ale także stanowi podstawę dla jej legalności i funkcjonowania. Warto więc zrozumieć, co powinien zawierać taki statut oraz jakie są kluczowe aspekty jego opracowania.

1. Nazwa i siedziba. Pierwszym krokiem jest wybór odpowiedniej nazwy dla fundacji. Statut powinien zawierać pełną nazwę fundacji, a jeśli ma ona prowadzić działalność gospodarczą, konieczne jest dodanie terminu „fundacja”. Co do siedziby, wystarczy podać nazwę miejscowości, gdzie będzie znajdować się siedziba. Unikając podawania dokładnego adresu, unikamy konieczności zmian w statucie przy ewentualnej zmianie siedziby.
2. Majątek. W statucie należy określić wysokość funduszu założycielskiego. Jest to kwota, która będzie stanowić kapitał początkowy fundacji i umożliwi jej działalność.
3. Cele. Definiowanie celów fundacji jest kluczowe. Statut powinien jasno określać cele, dla których fundacja została utworzona. Mogą to być cele charytatywne, edukacyjne, kulturalne czy naukowe.
4. Forma i zakres działalności. Statut powinien wskazywać sposób realizacji celów statutowych oraz zakres działalności fundacji. Mogą to być konkretnie określone działania lub ogólne założenia dotyczące sposobu realizacji celów.
5. Skład i organizacja zarządu. Zarząd fundacji jest organem wykonawczym, który odpowiada za kierowanie działalnością fundacji. Statut powinien określać skład zarządu oraz zasady jego organizacji.
6. Sposób powoływania zarządu. Statut powinien precyzyjnie określić sposób powoływania członków zarządu, ich obowiązki, uprawnienia oraz ewentualne możliwości odwołania.
7. Inne postanowienia. W statucie mogą być zawarte również inne postanowienia, takie jak możliwość prowadzenia działalności gospodarczej przez fundację, warunki połączenia z inną fundacją czy zmiany celów statutowych.

Warto zaznaczyć, że fundator ma możliwość osobiście ustanowić statut fundacji lub upoważnić do tego inną osobę fizyczną lub prawną. Jest to istotne zwłaszcza w przypadku bardziej skomplikowanych struktur organizacyjnych.

Czy fundacja może prowadzić działalność gospodarczą?

Działalność fundacji to często nie tylko praca na rzecz społeczności czy realizacja konkretnych celów charytatywnych, ale także potrzeba pozyskiwania środków finansowych na ich realizację. W związku z tym pojawia się pytanie: czy fundacja może prowadzić działalność gospodarczą?

Odpowiedź brzmi: tak, ale z pewnymi ograniczeniami i warunkami.

Fundacja może prowadzić działalność gospodarczą, ale musi to służyć wyłącznie realizacji celów określonych w jej statucie. To oznacza, że zyski z tej działalności nie mogą być dystrybuowane między członków fundacji ani wykorzystywane w sposób niezgodny z jej misją. Działalność gospodarcza nie może także dominować nad głównymi celami fundacji.

Gdy fundacja decyduje się na prowadzenie działalności gospodarczej, musi być wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego i staje się formalnie przedsiębiorcą. W związku z tym musi prowadzić pełną księgowość zgodnie z obowiązującymi przepisami, a także rozliczać się z organami podatkowymi.

Ważne jest także zrozumienie kosztów związanych z założeniem fundacji. Koszty mogą się różnić w zależności od zakresu działalności i planowanego majątku fundacji. Na przykład, jeśli fundacja ma prowadzić jedynie działalność społeczną bez aspektu gospodarczego, koszt założenia wynosi 250 złotych. Natomiast gdy fundacja planuje prowadzić działalność gospodarczą, opłata wzrasta do 600 złotych. Wpis do KRS to dodatkowo 500 złotych, z czego 100 złotych jest opłatą za wpis do Monitora Sądowego i Gospodarczego.

Dodatkowo, fundacja musi liczyć się z wydatkiem związanym ze sporządzeniem aktu fundacyjnego przez notariusza. Opłata notarialna zależy od wartości majątku fundacji, ale notariusz musi przestrzegać maksymalnych stawek taksy notarialnej określonych przez Ministerstwo Sprawiedliwości.

W związku z tym prowadzenie działalności gospodarczej przez fundację wiąże się nie tylko z koniecznością spełnienia warunków formalnych, ale także z rozważeniem kosztów i zobowiązań związanych z jej założeniem i prowadzeniem. Jednakże, mimo tych ograniczeń, możliwość prowadzenia działalności gospodarczej może być istotnym narzędziem pozyskiwania środków na realizację szlachetnych celów fundacji.

Jeżeli planujecie założyć fundację, zapraszam do kontaktu.